Op het Stationsplein in Rotterdam staat sedert juni vorig jaar een 4 meter hoog bronzen beeld, 'Moments Contained' genaamd, van de hand van de Engelse kunstenaar Thomas J. Price. Het stelt een jonge, fictieve, gekleurde vrouw op sneakers voor, handen gebald in de zakken van haar trainingspak. Met een uitstraling van weerbaar-heid, zelfvertrouwen en kwetsbaarheid.

Leuk detail: het beeld staat niet op een sokkel, maar met beide voeten op de grond, tussen de voorbijgangers. Het is aan de stad Rotterdam geschonken door de Stichting Droom en Daad en maakt deel uit van de Internationale Beelden Collectie van Rotterdam.

Natuurlijk zagen onze modelbouwers hier een uitdaging. Een van hen slaagde erin om met behulp van een halve wijnflescapsule een 'replica' (ok, een eigen interpretatie…) te maken. Hij bewerkte met veel geduld de capsule zó, dat die een mal werd. Daarin goot hij kunsthars, die eenmaal uitgehard resulteerde in het hierboven afgebeelde vrouwenbeeldje. Ook deze dame staat op sneakers, maar onze modelbouwer vond het een aardig idee om haar van een mooi handtasje van een bekend Frans merk te voorzien… Onze 'Moments Contained' staat wél op een sokkel, overigens.

Het malletje is ook op een sokkeltje gezet en is nu zelf ook een beeld, zij het dat dat niet in de miniatuurwereld staat.

Een deel van de bekende High Street in Edinburgh, van de 'West Bow' tot 'St. Giles Street', draagt de naam 'Lawnmarket'. Al in 1477 werd officieel bepaald dat de markt voor wat men 'binnenlandse handel' noemde: garens, kousen, grove kleding en dergelijke, in dit deel van de High Street gehouden moest worden. Later werd linnen het meest verhandelde product. Ten gevolge hiervan kreeg de plek de naam 'Land Market', wat later werd verbasterd tot 'Lawnmarket'.

Heden ten dage staan er vooral op het toerisme gerichte winkels. Eén daarvan heet de 'Heritage of Scotland' en is gevestigd in een ruimte onder drie identieke gebouwen, elk voorzien van een erker op de tweede en derde verdieping en een gevelbetimmering in dezelfde kleur op de bovenste etages.

Het bedrijf deelt het gebouwencomplex overigens met een ander. Wij hebben de vrijheid genomen om de naam 'Lawnmarket' wat groter op de gevel te plaatsen dan bij het origineel het geval is. Het zal u niet verbazen dat dit tweede bedrijf zich ook richt op de toerist, ook al staat er 'Old Time Photos' boven de etalages…

Onder het motto 'Jong geleerd, oude gedaan' is een van onze stagiairs bezig met het schilderen van raamkozijntjes. Naar oud-Brits gebruik zijn dat er veel, zeker in oude gebouwen!

De drie panden op de foto hierboven zijn een kopie van een aantal gebouwen aan Edinburghs Grassmarket. Door zijn oude gebouwen is Grassmarket deel van het Werelderfgoed van Unesco. Hij ligt zo'n beetje aan de voet van Edinburgh Castle.

Van oudsher (ook) een plek waar markten werden gehouden, kreeg Grassmarket in de periode van de 16e tot de 18e eeuw een wat grimmiger bestemming: het was dé executieplaats van Edinburgh, waar menig persoon het leven liet aan de galg…

In de panden zijn op de begane grond diverse bedrijven gevestigd, variërend van een dansstudio tot een heuse 'Inn', een American Pizza-restaurant en natuurlijk een paar pubs.

Onze 'interieurverzorger' heeft ze volgens het proces dat we in het vorige Bouwverslag hebben beschreven, voorzien van verlichting en 'binnenaankleding'. Alles ter verhoging van het realiteitsgehalte!

Een eindje verderop aan Grassmarket staat het gebouw waarvan de maquette op de foto rechts staat. Het ziet er op het oog wat moderner uit en valt eigenlijk een beetje uit de toon in vergelijking met de oude gebouwen in de straat.

Toch is er een van Edinburghs oudste pubs in gevestigd: 'The White Hart Inn', in het middelste deel van het gebouw. Volgens zeggen zou dat zelfs de oudste pub van Edinburgh zijn, die al sedert 1516 deze naam draagt.

Het is een zeer geliefd etablissement, niet alleen bij de 'locals', maar ook bij toeristen, zeker degenen die aan een van de 'Ghost Tours' hebben deelgenomen. Van The White Hart Inn wordt namelijk verteld dat hij in de afgelopen eeuwen heel wat spoken en geesten heeft gehuisvest.

Ook hebben bekende dichters als Robert Burns en William Wordsworth er menig glaasje single malt achterover geslagen. Met een keuze uit (momenteel) meer dan 70 (!) verschillende whisky's, heel wat locale en internationale biersoorten en niet te vergeten de maaltijden - van traditionele Schotse gerechten (waaronder natuurlijk de befaamde haggis met neeps en tatties) tot hoogst eigentijdse burgers en fish & chips - hebben die dichters ook nu nog jaarlijks heel wat navolgers.

Hij stond al een tijdje stil, onze cementmolen, en dat was onze collega een doorn in het oog. Na de succesvolle vervanging van een aantal motoren in de molens in ons Polderlandschap en in de attracties op de kermis daar dichtbij, kon hij niet wachten met het uitvoeren van een soortgelijke actie in onze Cementfabriek. Met een mooi resultaat: de buis tussen de twee gebouwtjes draait nu weer in een constant tempo rond, zoals u op dit korte YouTube-filmpje kunt zien!

Zo werd en wordt er continu gewerkt, niet alleen aan nieuwe maquettes, maar ook aan de objecten die (soms al jaren) in de miniatuurwereld staan. Een andere collega hield zich vlak naast Hotel New York bezig met de reparatie van een stukje hekwerk dat door onbekende oorzaken was 'gesneuveld'.

In een vorig Bouwverslag vertelden we al over de 'dependance' van de kermis, die werd ingericht op een stukje braakliggend terrein vlak bij het oude station Hofplein.

Inderdaad was er naast het zogenoemde luchtspoor nog een plekje over waar we een echte attractie 'uit de oude doos' konden plaatsen: een maquette van een reuzenrad dat in vroeger jaren onderdeel was van de grote kermis aan de andere kant van onze miniatuurwereld.

Hij moest wel grondig onder handen worden genomen, want een aantal jaren stilstaan gaat je niet in de koude kleren zitten als je een reuzenrad bent…

Om dat goed te maken kreeg de maquette een nieuwe motor, zodat hij weer zonder problemen rustig kan draaien. Waar dat nodig was werden reparaties uitgevoerd en al het schilderwerk (en een kermisattractie is gerwoonlijk een kleurig geheel) werd vernieuwd.

Onze elektronica-experts hebben hem meteen ook maar van een fraaie ledverlichting in velerlei kleuren voorzien, zowel rond de as als langs de spaken en bij de zitbakken. Hierdoor is het reuzenrad weer operationeel en volledig hersteld in zijn status van aandachttrekker – zeker in de Miniworld-nacht!

Een bijna continu proces: het onderhoud aan ons 'rollend materieel'. Hier is een van onze treinologen bezig met het vervangen van stroomdoorvoerende koppelingen.

Zoals de naam al zegt, zorgen dit soort koppelingen ervoor dat de digitale signalen die via de rails naar de decoders in de locomotieven worden doorgegeven, verder worden getransporteerd naar de rijtuigen. Zo kan bijvoorbeeld met één commando de binnenverlichting van een hele trein worden in- en uitgeschakeld.

Er is wel een nadeel: even ontkoppelen is er niet bij… Niet echt een probleem, want onze treinen rijden meestal in een vaste samenstelling hun rondjes!

Een andere klus was het onderhoud op een paar zogenoemde 'Motorposten', speciaal voor het vervoeren van post ingerichte ééndelige treinstellen. Tot het begin van de jaren 50 van de vorige eeuw werd post veelal meevervoerd met reizigerstreinen, maar het in- en uitladen van de postzakken en pakketten ging steeds vaker voor vertragingen zorgen. Daarom besloot men motorrijtuigen te gaan inzetten, speciaal voor postvervoer. Het toenmalige staatspostbedrijf PTT (wie kent nog het grapje 'Putje graven, tentje zetten, tukkie doen!'?) bestelde een serie van 35 motorrijtuigen die de naam 'mP 3100' kreeg. Deze waren afgeleid van de Mat '64-serie en werden gebouwd door Werkspoor; de NS deed het onderhoud en leverde ook het rijdens personeel.

In eerste instantie waren die motorposten (zoals ze al snel werden genoemd) donkerbruin, maar tussen 1975 en 1985 werden ze overgeschilderd in een combinatie van de huisstijlen van de NS (geel) en de PTT (rood).

In de loop van de jaren '90 van de vorige eeuw nam het postvervoer per spoor af, tot het uiteindelijk in mei 1997 helemaal stopte. De motorposten werden in die jaren overgedragen aan de NS, die enkele ervan gebruikte voor het vervoer van materiaal tussen de diverse NS-werkplaatsen. Vier exemplaren werden ingezet als 'meetrijtuig' ten behoeven van het ERTMS, het European Rail Traffic Management System, opgezet als middel om het internationale treinverkeer in Europa zoveel mogelijk te standaardiseren.

Het overgrote deel van de resterende motorposten is gesloopt, waarbij nog bruikbare onderdelen achter de hand werden gehouden als reserve voor het Mat '64-materieel. Er zijn er nog een paar voor het nageslacht bewaard gebleven: zo staat de mP 3031, teruggebracht in de originele bruine kleur, in het Spoorwegmuseum in Utrecht (zie de foto rechts) en is de mP 3029 in het bezit van en opgeknapt door de Stichting 2454 CREW.

In onze miniatuurwereld rijdt één zo'n ex-motorpost in de Railion-kleuren op ons 'museumrondje'. Het exemplaar op de foto hierboven in de NS/PTT-kleurencombinatie met het nummer 3020 rijdt een pendeldienst van en naar station Rotterdam Centraal. De derde, mP 3004, is gekoppeld aan een poetswagon van de Stichting Roestrijden die wordt getrokken door een NS-locomotief van de 2400-serie. Dit treinstel (foto hieronder) verricht zijn echte (!) railpoetswerk op onze HogeSnelheidsLijn. Een klein YouTube-filmpje toont de mP 3004 en de mP 3020 op de testbaan.

Het in goede staat houden van die vele, vele meters rails die er in onze miniatuurwereld liggen is een klus die niet alleen een beroep doet op je technische kennis, maar ook het nodige vraagt van de fysieke gesteldheid. Je moet óók nog eens weten waar je nu wél en waar je maar liever níet je voeten moet neerzetten…

Het probleem van een afgebroken wisseltong moet natuurlijk zo snel mogelijk worden verholpen, en dat kan kan alleen door het complete wissel te vervangen. Electrische aandrijving onder de baan loskoppelen, het kapotte wissel voorzichtig tussen de aansluitende rails uithalen, nieuwe erin, aansluiting weer in orde maken, testen of het ding het doet en het ballastbed weer netjes maken. Ben je zó een uurtje mee bezig!

Een andere klus was het onderhoud op een paar zogenoemde 'Motorposten', speciaal voor het vervoeren van post ingerichte ééndelige treinstellen. Tot het begin van de jaren 50 van de vorige eeuw werd post veelal meevervoerd met reizigerstreinen, maar het in- en uitladen van de postzakken en pakketten ging steeds vaker voor vertragingen zorgen. Daarom besloot men motorrijtuigen te gaan inzetten, speciaal voor postvervoer. Het toenmalige staatspostbedrijf PTT (wie kent nog het grapje 'Putje graven, tentje zetten, tukkie doen!'?) kocht een serie van 35 motorrijtuigen die de naam 'mP 3100' kreeg. Deze waren afgeleid van de Mat '64-serie en werden gebouwd door Werkspoor; de NS deed het onderhoud en leverde ook het rijdens personeel.

In eerste instantie waren die motorposten (zoals ze al snel werden genoemd) donkerbruin, maar tussen 1975 en 1985 werden ze overgeschilderd in een combinatie van de huisstijlen van de NS (geel) en de PTT (rood).

Voor de in techniek geïnteresseerde mens zijn er onder de miniatuurwereld minstens zoveel aansprekende zaken te vinden als erboven. Je kunt zeggen dat zich daar een complete 'schaduwwereld' bevindt, niet zo mooi 'aangekleed' als die boven, maar er ligt minstens zoveel meter rails!

Op deze sporen, die de zogeheten 'schaduwstations' met elkaar en met de 'boven' zichtbare rails verbinden, worden treinen tijdelijk gestald om er zo voor te zorgen dat er boven een natuurlijk beeld ontstaat, doordat niet elke minuut dezelfde trein zichtbaar is en er ook de nodige tijd verstrijkt tot de volgende trein verschijnt.

Omdat deze sporen in principe net zo vaak bereden worden als de 'bovengrondse', is ook hier schoonmaken en onderhoud aan de orde van de dag.

Daarom is het een goede zaak dat ook onze 'onderwereld' is voorzien van goede werkverlichting, zoals die hier kortgeleden is aangelegd in ons Schotland.

Tot slot nog een paar foto's en een filmpje van een aantal testritten die we hebben gedaan met bekende treinen – voor de Thomas the Tank Engine-fans, althans. Thomas (met een '1' op zijn zijkanten) zelf is hierboven te zien terwijl hij een tweetal rijtuigen Goathland Station uittrekt. Voor Harry Potter-fans een bekende plek: zij kennen het als Station Hogsmeade!

Bij datzelfde station (foto rechts) een andere bekende: locomotief James, rood met zwarte en gouden biezen en een gouden stoomdom. Hij is ook een tenderlocomotief (met een '5' op de tender), maar heeft asindeling 1C.

Getooid met een '3' op de tender is Henry, felgroen met rode biezen, een sneltrein-locomotief die volgens de verhalen niet te beroerd is om ook goederenwagons te trekken als daarom wordt gevraagd. Bij ons reed hij dan ook met een serie open bak-wagons rond en hij vroeg niet eens om speciale kolen uit Wales!

Gordon is ook van de partij, en ook nog eens op hetzelfde station. Hij is net zoals Rebecca een sneltreinlocomotief en heeft een '4' op zijn tender staan.

Klik hier voor een kort filmpje van Henry en James, en let op de verrassing die de laatste u bezorgt!