Gemaal Lely is een elektrisch aangedreven gemaal uit 1930 dat werd en wordt gebruikt om de Wieringermeer droog te maken en te houden. Het gemaal is genoemd naar Cornelis Lely, initiatiefnemer tot de uitvoering van de Zuiderzeewerken. Het staat iets ten noorden van Medemblik.

Architectuur
Architect: ir. D.Roosenburg. Op aandrang van Samuel de Clercq, voorzitter van de Bond van Nederlandsche Architecten, heeft de Haagse architect D. Roosenburg (1887-1962) in 1928 de opdracht gekregen om voor een elektrisch aangedreven gemaal een bijzonder en aansprekend gebouw neer te zetten. De bouw is gerealiseerd door Hillen & Roosen en Trio betonbouw.

Gemaal Lely heeft de status van Rijksmonument. In het 'Provinciaal Monumentenregister Noord-Holland' wordt gemaal Lely aangemerkt als een bouwwerk van algemeen belang vanwege de architectonische waarde. Mede omdat het een gaaf architectonisch voorbeeld is van een groot waterstaatkundig werk in gewapend beton. De architectonische kenmerken van gemaal Lely zijn af te leiden uit de stijl waarin het bouwwerk werd vormgegeven.

Het exterieur sluit nauw aan bij de architectuurstroming van de Nieuwe Zakelijkheid vanwege de blokvormige witte betonnen bouwvolumes. Deze vormgeving lijkt te zijn bepaald door de functie van het gebouw. Daarnaast zijn er andere, meer monumentale, invloeden verwerkt zoals blijkt uit de symmetrie en ritmering van de gevels.

Gemaal Lely Medemblik

Geschiedenis
Het verhaal van de IJsselmeerpolders en dus ook dat van de Wieringermeer begint in 1667. In dat jaar kwam Hendric Stevin, zoon van de wiskundige Simon Stevin, met een voor die tijd ingrijpend plan, dat voorzag in de afsluiting van zowel Zuiderzee als Waddenzee. Door het dichten van de zeegaten tussen de Waddeneilanden Texel, Vlieland, Terschelling en Ameland en door Texel en Ameland met het vasteland te verbinden, zou een enorme wateroppervlakte worden ingedijkt. Stevins idee, zo wist hijzelf, was niet haalbaar. Met name de stand van de zeventiende-eeuwse techniek maakte realisering onmogelijk. Hoewel het plan van Stevin een zachte dood stierf, kwamen er met de droogmaking van de Haarlemmermeer (besluit viel in 1839) nieuwe plannen voor afsluiting en inpoldering van de Zuiderzee op tafel. Mede vanwege het succes van de in 1852 drooggelegde Haarlemmermeer komt de planvorming rond de Zuiderzee in een stroomversnelling.

Met de oprichting van de Zuiderzeevereniging in 1886 ontstaat er in waterstaatkundige kringen een breed draagvlak voor nader onderzoek naar de mogelijkheden van inpoldering en bedijking van delen van de Zuiderzee. Dit technische onderzoek startte reeds in 1886 onder leiding van J. van der Toorn, een vooraanstaand waterstaatsingenieur. Na een jaar werd hij opgevolgd door zijn jonge assistent Cornelis Lely. Alle onderzoeksresultaten werden uiteindelijk vastgelegd in een achttal nota's, waarvan de laatste in 1892 verscheen.

Na verschillende ingediende, ingetrokken en afgestemde wetsontwerpen sprak toenmalig Koningin Wilhelmina in haar Troonrede van 1913 de betekenisvolle zinnen: "(...) ik acht den tijd gekomen om den afsluiting en droogmaking van de Zuiderzee te ondernemen. Verbetering van den waterstaatkundigen toestand der omliggende provinciën, uitbreiding van grondgebied en blijvende vermeerdering van arbeidsgelegenheid zullen daarvan het gevolg zijn."

Reeds in 1914 was voorgesteld om de gehele Wieringermeerpolder met slechts één stoomgemaal te bemalen. Dit gemaal zou bij Medemblik geplaatst dienen te worden. De Zuiderzeeraad, een adviescollege, bepleitte niet alleen meerdere gemalen, zij toonde zich ook een sterk voorstander van elektrische bemaling. Elektrisch aangedreven gemalen zouden volgens de Zuiderzeeraad kunnen leiden tot een betere exploitatie van het pas opgerichte Provinciaal Elektriciteitsbedrijf van Noord-Holland. Bovendien kon de bouw van elektrisch aangedreven gemalen ertoe leiden dat de Wieringermeer en haar omgeving versneld op het elektriciteitsnet zouden worden aangesloten. Uiteindelijk viel de beslissing om twee gemalen te bouwen; bij Medemblik kwam een elektrisch gemaal en bij Den Oever een door een dieselmotor aangedreven inrichting.

Bouw van Gemaal Lely in Miniworld
De maquette van de Laurenskerk werd in 2007 gebouwd. We hebben getracht een zo getrouw mogelijke weergave te geven van het echte gemaal lely. Het gemaal heeft bij ons een passende bestemming gevonden als afsluiting van de belangrijkste waterweg, rechts van de middelgrote stad Hooghburgt.

Wil je meer lezen over de bouw van de maquette? Ga dan naar onze bouwverslagen:

Gemaal Lely Medemblik Gemaal Lely Medemblik Gemaal Lely Medemblik Gemaal Lely Medemblik
Gemaal Lely Medemblik in Miniworld
airco lekker koel
Kuip miniatuur
Kuip miniatuur

Superleuk voor oud en jong!
Anoniem - Land van ANWB

Kinderen komen met rode koontjes naar buiten
Anoniem - Land van ANWB

Heel goed verzorgd en leuk voor jong & oud
Anoniem - Land van ANWB

Zeer leuk gedaan! Ontzettend veel oog voor detail
Anoniem - Land van ANWB

Te gek gewoon, moet iedereen zien
Anoniem - Land van ANWB

Het was boven verwachting. Zeker een aanrader
Anoniem - Land van ANWB

Met mijn kleinzoon nu 2x naar Miniworld Rotterdam geweest. Beide keren het als een feestje ervaren.
dhr. C.H. Heykoop

Respect voor de mannen met de gouden handen! Te weinig tijd om alles te bekijken!
Elly en Henk Giessenburg

Je komt ogen tekort! Het is fantastisch.
J.Broer

Dit slaat alles... Ik ben sprakeloos
Hans Voorburg

De kleinkinderen hebben ademloos rondgekeken en volop genoten!
Anonieme opa & oma gastenboek

Als oud-Rotterdammer sta je met trots te kijken hoe een stukje herkenning zo mooi wordt weergegeven.
dhr. C.H. Heykoop

De dames in het gezelschap vonden het bijna nog leuker dan de mannen!
Wil van dijk - eropuit.nl

We zijn diep onder de indruk van dit meesterwerk in miniatuur!
Fam. Giessenburg

Veel te veel details om in één dag te fotograferen.
Feike & Laurens

Geweest met zoon, schoondochter, kleinzoon (3) en jongste zoon (11). We hebben allen ontzettend genoten.
N.N. - dagjeweg.nl

Onze kleinzoon heeft genoten en raakte niet uitgekeken.
E. van der Horst - eropuit.nl

Echt een aanrader voor andere opa's en oma's met hun kleinkinderen.
E. van der Horst - eropuit.nl

Een droomreis in miniatuur
De Reiskrant

Het is hier buiten verwachting groot en heel goed toegankelijk in de rolstoel.
Fam. Mulder

In het bijzonder genoten van de rondleiding die met onbegrensd enthousiasme werd gegeven.
Toon van Genugten

Zeer klantvriendelijk en warm bedrijf. Hier staan de bezoekers centraal.
Anoniem in gastenboek

Heel knap neergezet, leuk om te zien en te ervaren.
Fam. Zandbergen

Er is zoveel te zien voor jong EN oud, man en vrouw, dat je echt de tijd wilt nemen om alles te zien.
N.N. - dagjeweg.nl

De details zijn geweldig en de subtiele grappen ook.
Jasper Fransen

We hebben uren genoten van het landschap, de poppetjes en de speciale modelhuizen.
Bert Weenders

Fantastische dag gehad. M'n kleinzoon moeten overreden dat het echt tijd werd om te gaan.
Toon van Genugten

We vonden het prachtig! Ook de rondleiding achter de schermen gedaan. Super was dat!
Patricia - eropuit.nl

Elke keer als het donker werd gingen alle lichtjes aan dat vond onze dochter geweldig.
Patricia - eropuit.nl

Mijn dochter vond het geweldig. Echt een aanrader.
Patricia - eropuit.nl

Super leuke middag gehad! De kids keken hun ogen uit en kregen geen genoeg van al het moois.
"Mama" - eropuit.nl

We hadden het niet zo groot verwacht. Het werd ook licht en donker, heel spannend en gaaf om te zien.
"Mama" - eropuit.nl

In Miniworld Rotterdam wordt voor Guus (7) en Kamiel (4) een droom werkelijkheid.
Janneke Staats - Algemeen Dagblad

De eerste minuten in de grote hal vallen Guus (7) en Kamiel (4) van de ene verbazing in de andere.
Janneke Staats - Algemeen Dagblad

Het zijn vooral de details die de kinderen fascineren.
Janneke Staats - Algemeen Dagblad

M'n kleinzoon was er niet weg te krijgen. We hebben alles drie keer langsgelopen.
Gerard S.

Een hele geslaagde vakantiedag en we willen zeker nog een keer terug!
Kidsvakantiegids.nl

Met de rondleiding zie je nog zo veel meer. Een echte aanrader!
Kidsvakantiegids.nl

Heb je kleine kids dan vind je dit zeker een uitstapje waard.
Ronald Meijer

Als je echt goed keek, kwam je ook veel grapjes tegen.
Teunie Luijk

Wel een paar uur rond gekeken. Er was zoveel te zien.
Teunie Luijk

Absoluut de moeite waard. De kinderen hebben genoten.
Tim Dekker on Twitter

Een bezoek aan Miniworld Rotterdam is vooral met kinderen, zeker de moeite waard.
Bas uit Leeuwarden

Als vrouw heb ik me prima vermaakt! Niet verwacht dat ik het zo leuk zou vinden.
Elsbeth - uitzinning.nl

De modelbouwers mogen zich rekenen tot de beste in Nederland.
feijenoordsemeesters.nl

Miniworld Rotterdam ziet er echt heel vet uit.
"afhaalchinees" op gameforum

Ik vind Miniworld Rotterdam keigaaf! Ik ben er al ontelbaar vaak geweest!
Mark

Mijn meiden gingen met papa en opa. Ze vonden het geweldig terwijl ze echt geen treinliefhebbers zijn.
www.viva.nl (forum)

Geweest met dochter van bijna 5 en die vond het geweldig. Echte aanrader. Leuke kinderspeurtocht.
www.viva.nl (forum)

Met de trein naar Rotterdam. Miniworld Rotterdam was echt leuk! Zeker voor herhaling vatbaar.
www.viva.nl (forum)

Jullie wereld was erg indrukwekkend! Succes met alle uitbreidingen en dank voor de mooie rondleiding.
Jeroen van Delft (via Twitter)

De oppervlakte is enorm, veel groter dan de foto's die we vooraf zagen doen denken.
dhr. B. Bouwhuis

Een aanrader. Ook voor diegenen die niets met modelspoor hebben is Miniworld zeker aan te bevelen.
dhr. B. Bouwhuis

Ben samen met de kinderen geweest. Ze hebben enorm genoten! Ook mama en papa vonden het erg leuk.
A. Uijl - www.dagjeweg.nl

De details zijn geweldig en de subtiele grappen ook.
N.N. - www.dagjeweg.nl

Ook voor beginnende fotografen een mekka om lekker te stoeien met de digitale camera. Statief wel meenenemen!
N.N. - www.dagjeweg.nl

Een mooie en met liefde verzorgde miniatuurwereld.
Rail Man - Facebook

Een fantastische miniatuurwereld. Een zeer bijzondere ervaring kan ik u verzekeren!
Ben Tieben

We hebben werkelijk anderhalf uur met groot plezier rondgelopen.
Herman J. Blom

Schit-te-rend. Ruim 2 uur rondgekeken voor de 1e indruk! Prachtig schouwspel voor jong en oud
Rob van der Klugt

Mooi opgezet met oog op detail. Er zitten leuke en grappige scenes in verwerkt. Een rondleiding achter de schermen is ook interessant.
RvdN - ANWB

sterren
10 jaar Miniworld

SNEAKPREVIEW

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

MEER VIDEO

Bestellen Jaarabonnement

PARTNERS

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

MEER INFORMATIE

Bestellen Jaarabonnement